ส้มเป็นผลไม้ที่หารับประทานได้ง่ายและเป็นที่นิยมในหลายประเทศทั่วโลก ส้มมีรสชาติหวานสดชื่น และอุดมไปด้วยวิตามิน รวมถึงมีสารอาหารมากมายที่เป็นประโยชน์ต่อร่างกาย แต่อย่างไรก็ตามการเลือกซื้อส้มเป็นเรื่องที่ละเอียดอ่อน และยากพอสมควรสำหรับผู้ที่ไม่ชำนาญในเรื่องรสชาติที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะของ สายพันธุ์ส้ม ต่างๆ เนื่องจากส้มมีหลากหลายสายพันธุ์ และมีผลกับผู้บริโภคแตกต่างกัน

ดังนั้น วันนี้เราจะพาไปทำความรู้จักกับสายพันธุ์ส้มแต่ละชนิดว่ามีรสชาติเป็นอย่างไร และมีผลต่อผู้บริโภคอย่างไรบ้าง ลองติดตามอ่านกันได้ในบทความที่จะนำเสนอต่อไปนี้

เรื่องราวของ สายพันธุ์ส้ม

เมื่อกล่าวถึงเรื่องของ “ส้ม” ในบ้านเรามีหลายสายพันธุ์ ซึ่งมีทั้งส้มที่มีรสชาติเปรี้ยวและหวาน แต่ละชนิดก็มีลักษณะเด่นและการนำไปใช้แตกต่างกันไป สำหรับการปลูกส้มในประเทศไทย ส่วนใหญ่เป็นส้มเปลือกล่อน ซึ่ง สายพันธุ์ส้ม ที่นิยมปลูกในประเทศไทย สามารถอธิบายได้ดังนี้

1.ส้มเขียวหวาน เป็น สายพันธุ์ส้ม ที่ได้รับการพัฒนาสายพันธุ์มาจากส้มแมนดาริน มีลักษณะผิวสีเขียวอมเหลือง  แหล่งปลูกที่ขึ้นชื่อและเป็นที่รู้จักคือย่านบางมด ลักษณะผลมีรูปกลมมนแป้นเล็กน้อย ฐานผลกลมมน มีเนื้อหวานฉ่ำน้ำ กลีบแยกออกจากกันได้ง่าย เหมาะสำหรับคั้นสด เพราะมีเปลือกบาง  

2.ส้มโชกุน เป็น สายพันธุ์ส้ม ที่ปลูกด้วยเมล็ด พบมากทางภาคใต้ของประเทศไทย ซึ่งได้นำพันธุ์มาจากประเทศจีน และเป็นที่นิยมในกลุ่มผู้บริโภค ส้มพันธุ์นี้มีลักษณะทรงต้นและขนาดต้นใกล้เคียงกับส้มเขียวหวาน แต่ทรงพุ่มค่อนข้างแน่น ลักษณะผลใกล้เคียงกับส้มเขียวหวาน ให้น้ำส้มปริมาณมาก เนื้อมีลักษณะแน่น รสชาติหวานอมเปรี้ยวเล็กน้อย

นอกจากนี้ส้มโชกุนจะอุดมไปด้วยโพแทสเซียม และยังมีปริมาณโซเดียมค่อนข้างต่ำ จึงช่วยในกระบวนการไหลเวียนโลหิตได้ดี ทำให้ร่างกายควบคุมความดันโลหิตได้อย่างสมดุล ช่วยลดความดันเลือดในคนที่เป็นโรคความดันโลหิตสูงอีกด้วย

3.ส้มสายน้ำผึ้ง เป็นสายพันธุ์ส้มที่เมื่อเวลาผลสุกเต็มที่จะมีสีเหลือง แต่บางครั้งก็จะมีสีเหลืองสลับสีเขียวแล้วแต่พื้นที่ปลูก รสชาติโดยทั่วไปของส้มสายน้ำผึ้งจะเปรี้ยวนำหวานตาม ซึ่งรสเปรี้ยวจะโดดเด่นขึ้นมาให้สัมผัสลิ้นก่อน แล้วจึงมีรสหวานฉ่ำตามมา ส้มสายน้ำผึ้งจะให้ผลผลิตในช่วงปลายปีถึงช่วงตรุษจีน หรือประมาณกลางเดือนกุมภาพันธ์

4.ส้มโอ เป็นไม้ยืนต้นมีผลกลมโต ผิวผลเมื่อยังอ่อนมีสีเขียว เมื่อแก่จัดเปลี่ยนเป็นสีเขียวอมเหลือง ผิวของผลไม่เรียบ ผิวของเปลือกผลมีต่อมน้ำมันกระจายทั่วไป มีรสชาติหวานแต่บางสายพันธุ์มีรสหวานอมเปรี้ยว เนื้อนุ่ม มีกลิ่นหอมเฉพาะตัว โดยในไทยเองนั้นมีส้มโอหลากหลายสายพันธุ์ เนื้อผลมีสีแตกต่างกัน ตั้งแต่ขาว เหลืองอ่อน ชมพู และสี ทับทิม เช่น ทองดี ขาวใหญ่ ขาวแตงกวา ขาวน้ำผึ้ง และทับทิมสยาม เป็นต้น

เปรี้ยวหวานมีประโยชน์กับ สายพันธุ์ส้ม ยอดนิยม

สายพันธุ์ส้มแต่ละชนิดจะประกอบด้วยกรดซิตริกในปริมาณที่แตกต่างกัน จึงทำให้สายพันธุ์ส้มมีรสชาติเปรี้ยวมากน้อยไม่เท่ากัน และยังเป็นแหล่งวิตามินซีที่มีคุณค่าทางโภชนาการ ซึ่งปัจจุบันส้มนับว่าเป็นผลไม้ที่ปลูกกันมากในทุกภูมิภาคของโลก เพราะสามารถรับประทานได้ทั้งผลสด และคั้นน้ำดื่มได้ด้วย

นอกจากนี้ส้มยังเป็นผลไม้ที่ให้พลังงานน้อย แต่มีใยอาหารสูงจึงดีต่อสุขภาพ การรับประทานผลไม้ที่มีใยอาหารจะช่วยดูดซับสารพิษ กระตุ้นการขับถ่ายทำให้ท้องไม่ผูก ช่วยให้ผิวพรรณสวยสดใสเพราะอุดมไปด้วยวิตามินซี ช่วยลดระดับคลอเลสเตอรอลในเลือด กระตุ้นภูมิคุ้มกันในร่างกาย ชะลอการดูดซึมของคาร์โบไฮเดรต ปรับสมดุลระดับน้ำตาลในเลือด

ดังนั้น ปริมาณส่วนประกอบคุณค่าทางอาหารของสายพันธุ์ส้มยอดนิยม ในปริมาณ 100 กรัม (เฉพาะส่วนที่รับประทานได้) มีความแตกต่างกันดังนี้

1.ส้มเขียวหวาน ให้พลังงาน 56 กิโลแคลอรี น้ำตาล 11 กรัม ไขมัน 0.1 กรัม วิตามินซี 20 มิลลิกรัม ใยอาหาร 1.8 กรัม โซเดียม 3 มิลลิกรัม เบต้าแคโรทีน  62 ไมโครกรัม แคลเซียม 21 มิลลิกรัม คาร์โบไฮเดรต 12.6 กรัม  

2.ส้มโชกุน ให้พลังงาน 48 กิโลแคลอรี น้ำตาล 9 กรัม ไขมัน 0.2 กรัม วิตามินซี 15 มิลลิกรัม ใยอาหาร 1.3 กรัม โซเดียม 1 มิลลิกรัม เบต้าแคโรทีน  32 ไมโครกรัม แคลเซียม 10 มิลลิกรัม คาร์โบไฮเดรต 10.4 กรัม 

3.ส้มสายน้ำผึ้ง ให้พลังงาน 52 กิโลแคลอรี น้ำตาล 11 กรัม ไขมัน 0.2 กรัม วิตามินซี 30 มิลลิกรัม ใยอาหาร 1.7 กรัม โซเดียม 1 มิลลิกรัม เบต้าแคโรทีน  101 ไมโครกรัม แคลเซียม 18 มิลลิกรัม คาร์โบไฮเดรต 11.8 กรัม 

สายพันธุ์ไหนเหมาะนำมาแปรรูปเป็นน้ำส้มคั้น

จากข้อมูลที่กล่าวมาข้างต้น การคัดเลือกสายพันธุ์ส้มมารับประทานสดหรือคั้นน้ำดื่ม โดยเฉพาะการนำมาแปรรูปเป็นน้ำดื่ม จำเป็นต้องศึกษาในเรื่องของสายพันธุ์ให้ดี เพราะไม่ใช่สายพันธุ์ส้มทุกชนิดจะนำมาคั้นสดได้อร่อยทั้งหมด เนื่องจากจุดเด่นของแต่ละสายพันธุ์ไม่เหมือนกัน ซึ่งส้มบางสายพันธุ์เวลานำมาคั้นจะได้น้ำเยอะน้ำน้อยแตกต่างกัน หรือบางสายพันธุ์เปรี้ยวนำ บางสายพันธุ์หวานนำ บางสายพันธุ์เนื้อเยอะ บางสายพันธุ์ให้สีและกลิ่นต่างกัน

และหากสามารถนำจุดเด่นของทั้ง 3 สายพันธุ์ คือ ส้มเขียวหวาน ส้มโชชุน และส้มสายน้ำผึ้ง มาผสมในสัดส่วนที่พอดิบพอดี ก็จะได้น้ำส้มพร้อมดื่มที่รสชาติกลมกล่อมที่สุด ซึ่งแต่ละผู้ผลิตก็มีกรรมวิธีและเกณฑ์การคัดเลือกสายพันธุ์ส้มที่ไม่เหมือนกัน

ทั้งนี้ สามารถล้วงเคล็ดลับการผลิตน้ำส้มคั้นจาก 3 สายพันธุ์ ในอัตราส่วนผสมที่ลงตัว เพื่อให้ได้รสชาติอร่อยกลมกล่อม จากผู้ผลิตน้ำส้มคั้นขายส่งที่ได้รับรองมาตรฐานสากล สามารถนำไปจำหน่ายต่อได้อย่างมั่นใจ โดยศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่นี่